Plantun de Prouvènço

Pèr coumpara dos planto d'encò nostre

Chrozophora tinctoria & Imperatoria ostruthium

fotò
fotò
Maurello

Chrozophora tinctoria

Euphorbiaceae

Noms en français : Tournesol des teinturiers, Croton des teinturiers.

Descripcioun :
La maurello es uno Euphorbiaceae que douno d'èr pulèu à l'erbo-di-toro, Heliotropium europaeum, subretout que trachis dins li champ e flouris peréu à la fin de l'estiéu. Li flour masclo e femello soun desseparado. Se recounèis à si fru en boulo, cubert de berrugo e à si péu estela (fotò).

Usanço :
Emé la planto se fasié la tenchuro de viro-soulèu que servié à l'Age-Mejan à l'enluminamen di libre e tambèn pèr acoulouri lou manja. D'efèt chanjo de coulour, passo de blu à rouge, quouro lou mitan es acide (pèr acò se boutié li boursèu dins la pisso). Acò se retrobo dins lou papié Tournesol qu'utiliso la chimìo.

Port : Erbo
Taio : 10 à 40 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an

Gènre : Chrozophora
Famiho : Euphorbiaceae



Coulour de la flour : Jauno
Petalo : ges
Ø (o loungour) flour : 2 mm
Flourido : Printèms

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun

Liò : Champ - Camin
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterranenco-Touranieno
Ref. sc. : Chrozophora tinctoria (L.) A.Juss., 1824

fotò
fotò
Emperatòri

Imperatoria ostruthium

Apiaceae Umbelliferae

Àutri noum : Bijoun, Aregrot.

Noms en français : Impératoire, Benjoin.

Descripcioun :
L'emperatòri o bijoun es uno planto coumuno en auto mountagno ounte trachis dins li relarg umide. Li fueio soun coumpausado de tres tros de tres fueioun denta. Li flour soun en gràndis oumbello de 20 à 50 rai. La cambo èi boutisso, sènso péu. Se recounèis peréu à soun fru de 4 à 6 mm e proun ala (1 à 1,5 mm - fotò).

Usanço :
La racino (aregrot) èi vertuouso (pèr reviscoula...), èi poussible e se n'en servi coume sabourun. Li fueio, que sènton bon, soun manjadisso, pulèu cuecho en soupo o en tian, alor que la tijo sucrado e sucouso se croustejo crudo. Li fueio servien peréu en emplastro pèr gari li plago.

Port : Grando erbo
Taio : 0,4 à 1 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo

Gènre : Imperatoria
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae

Ordre : Apiales

Coulour de la flour : Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 7 à 10 cm
Flourido : Printèms - Estiéu

Sòu : Ca
Autour basso e auto : Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust

Liò : Fourèst fresco - Ribiero - Mountagno mejano - Auto mountagno
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Imperatoria ostruthium L., 1753 (= Peucedanum ostruthium (L.) W.D.J.Koch, 1824 )

Partisoun en Prouvènço : CCC à C : mai o mens coumuno ; R à RRR : pulèu o forço raro ; "ges" dins aquéu relarg.
fotò Rose Plano Auto Basso Safrouso Preaupenco Marino Aup
ges
ges
ges
ges
ges
ges
CC
CC

Chrozophora tinctoria & Imperatoria ostruthium

R
C
R
C
C
ges
ges
ges

Coumpara Maurello emé uno autro planto

fotò

Coumpara Emperatòri emé uno autro planto

fotò